OKYANUS
Okyanus, kıtalar birbirinden
ayıran engin ve açık denizlerdir. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70)
kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su seviyesi 3.000 metrenin
üzerindedir. Büyük su kütlesi demektir. Okyanus kelimesi Yunanca" nehir" anlamına gelen " Okeanos"tan gelmektedir. Yunanlar , Cebeli
Tarık Boğazı'ndan gelen güçlü akıntıyı fark etmişler ve
bunun bir nehir olduğunu düşünmüşlerdir.
Pasifik
Okyanus:
179.7 milyon km² yüzölçümüne sahiptir.
Neredeyse Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu'nun toplamı kadar yüzölçümü vardır.
En derin yeri 11.034 metre ile Mariana Çukuru olup burası aynı zamanda Dünya'daki en
derin noktadır. En kalabalık ada Tahiti'dir. Ayrıca Dünya'daki depremlerin %90'ı ve
büyük depremlerin ise %80'i Pasifik bölgesinde oluşmaktadır. Bunun nedeni Büyük
Okyanus'un çok derin olmasıdır. 708.000.000 km³ hacmi vardır ve kapladığı
alan Dünya'daki toplam karaların alanından biraz daha büyüktür. Okyanusun
3.000-3.500 metreden daha derin her yerinde sıcaklık 2 °C derecenin
altındadır. Üzerinde irili ufaklı yaklaşık 20.000 ada bulunmaktadır. Buna
karşın toplam yüz ölçümünün yalnızca %1 kadarı karadır. Japonya, Endonezya ve Yeni Gine vb. volkanik adalarla çevrilmiştir. Bu
adalara "ateş çemberi" adı verilir.
Atlantik Okyanus:
Büyük Okyanus'tan sonraki en büyük ikinci okyanustur. Bir zamanlar tek
parça olan ana kıtanın bölünmesiyle oluşmuştur. Avrupa ve Afrika'yı Amerika
Kıtası'ndan ayırır. 3314 metre ortalama derinliği bulunan okyanusun en derin
noktası Porto Riko Çukuru 'dur. Ayrıca dünyanın en uzun okyanus sıradağı olan Orta
Atla Sırtı bu okyanusta bulunur. Yan denizleri ile
birlikte (Akdeniz, Kuzey Denizi ve Baltık Denizi) 106,400,000 kilometre kare
alana sahiptir ve yeryüzünün beşte bir alanını kaplar. Atlas Okyanusuna
Avrupa'dan Ren, Elbe; Afrika'dan Kongo ve Nijer; Amerika'dan ST. Lawrence,
Mississippi, Orinaco, Amazon, Parana ve Uruguay nehirleri dökülür.
Hint
Okyanusu :
Agulhas
Burnu (İğne Burnu olarak ta bilinir ) 'nun
güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu
boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra
Körfezi 'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya
sularının %20'sini kapsar. Afrika 'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu
alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak
292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.
Güney Okyanusu :
Antarktika Kıtası'nı çevreleyen su kitlesidir. Bu okyanus
dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.
Kuzey
Okyanusu :
Asya, Avrupa ve Kuzey
Amerika'nın kuzeylerinde yer alan, Kuzey Kutbu'nu kapsayan, buzlarla kaplı
bir okyanustur. Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO) tarafından okyanus olarak kabul edilmektedir (Arctic Ocean). Yüzölçümü
14.090.000 km² olan devasa bir alandır. Diğer okyanuslara göre sığ olup,
en derin noktası 5.449 m, ortalama derinlik 1.038 m'dir.
